Podbiał
Podbiał pospolity (Tussilago farfara) należy do roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje naturalnie w Polsce, jak również w pozostałej części Europy oraz w Azji. Podbiał wykorzystywany jest od dawien dawna jako środek przeciwkaszlowy, przeciwzapalny i łagodzący w infekcjach górnych dróg oddechowych. Przyjmuje się, że łacińska nazwa Tussilago pochodzi od słów tussis, czyli kaszel, oraz agere – pędzić.
Podbiał i jego zastosowanie
Podbiał, znany w Polsce między innymi jako białkuch, ośla stopa lub końskie kopytojest rośliną lubiącą wilgotne środowisko. Porasta gliniane podłoża przy brzegach rzek, rowach, na łąkach. Roślina jest wieloletnia, tworzy pędy, z których wyrastają maksymalnie 30-centymetrowe łodygi zwieńczone żółtym kwiatostanem. Od starożytnej Grecji roślina ta wykorzystywana jest w ziołolecznictwie, a w krajach Zachodniej Europy powszechnie jest stosowana w przygotowywaniu np. zup i sałatek. Podbiał stosowany jest wspomagająco w schorzeniach jamy ustnej i górnych dróg oddechowych.
Ekstrakt z podbiału bogaty jest w następujące składniki:
- olejki eteryczne,
- substancje śluzowe (7-8%),
- flawonoidy: kwercetynę, kemferol,
- kwas kawowy,
- kwas ferulowy,
- rutynę,
- karotenoidy.
Zastosowanie zielarskie obejmuje takie części rośliny jak pędy, kwiaty i, przede wszystkim, liście podbiału.
Dlaczego podbiał odnajduje zastosowanie w ziołolecznictwie?
Wynika to po pierwsze z bogatej tradycji (również w Polsce) oraz składników obecnych w tej roślinie. Jak już wspomniano, podbiał w suchej masie rośliny zawiera pewne ilości kwercetyny (flawonoid) o działaniu wspomagającym utrzymanie dobrego zdrowia, głównie poprzez działanie antyoksydacyjne. Duża zawartość przeciwutleniaczy w diecie wspomaga odporność organizmu. Do zadań kwercetyny należy także wspieranie prawidłowej pracy wątroby i nerek. Zawarty w podbiale kemferol wykazywać ma działanie przeciwzapalne. Kwas kawowy wspiera naturalną odporność organizmu, głównie ze względu na potencjalne działanie fungistatyczne (powstrzymujące wzrost grzybów) oraz hamujące rozmnażanie bakterii. Oprócz powyższych substancji, podbiał zawiera również kwas ferulowy ograniczający tworzenie i przyśpieszający likwidację wolnych rodników tlenowych.
Obecna w roślinie cholina bierze udział w regeneracji włókien mięśniowych, często nadwyrężonych w przebiegu infekcji, wspomaga ponadto metabolizm organizmu. Awikularyna wspomaga utrzymanie właściwego ciśnienia krwi, co ma znaczenie u osób starszych i cierpiących na schorzenia sercowo naczyniowe. Podbiał zawiera również rutynę, znaną z działania antyoksydacyjnego, przeciwzapalnego i wspomagającego odporność.
Zawartość przeróżnych olejków eterycznych może wspomagać walkę z infekcją poprzez działanie antydrobnoustrojowe oraz wykrztuśne.
Znaczna zawartość związków śluzowych wykazuje działanie osłaniające górne drogi oddechowe, a obecne w roślinie garbniki wykazywać mają działanie ściągające.
W jakiej formie dostępny jest podbiał?
Najczęściej dostępny jest liść podbiału, w formie wysuszonych liści do przygotowania naparu. Napar powinien być zawsze sporządzany na świeżo, z ziół o pewnym pochodzeniu.
Preparaty zawierające liść podbiału stosowane są najczęściej w:
- łagodnych infekcjach górnych dróg oddechowych,
- stanach zapalnych gardła,
- stanach zapalnych jamy ustnej,
- nieżytach górnych dróg oddechowych przebiegających z kaszlem lub chrypką.
Stosowanie preparatów podbiału powinno być ograniczone do maksymalnie 2-3 tygodni w ciągu roku, co związane jest z potencjalnym niekorzystnym działaniem obecnych w wielu ziołach alkaloidów pirolizydynowych – np. tussilaginy. Związki te mogą w nadmiarze i przy zbyt częstym stosowaniu wywoływać zaburzenia pracy wątroby lub jej uszkodzenie. Dlatego też wszystkie preparaty ziołowe należy bezwzględnie stosować zgodnie z zaleceniami producenta na opakowaniu.
